Πάμπος Χαραλάμπους/Insider
Στην κορύφωση του βρίσκεται το πρόβλημα της έλλειψης εργατικών χεριών για τις κυπριακές επιχειρήσεις, λόγω της πανδημίας και του ρυθμού ανάπτυξης της Κύπρου. Το Insider ανοίγει το φάκελο της έλλειψης προσωπικού στην Κύπρο και καταγράφει τις θέσεις των άμεσα επηρεαζόμενων.
Με τον εντονότερο τρόπο ανέδειξε το προϋπάρχον πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού στην Κύπρο η πανδημία, η οποία επιδείνωσε την κατάσταση, ιδιαίτερα στον τουριστικό κλάδο. Αρμόδιoι και επαγγελματίες του κλάδου, βλέπουν ως μόνη λύση την παραχώρηση αδειών εργασίας σε άτομα από τρίτες χώρες και αιτητές ασύλου ενώ μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στο τραπέζι της συζήτησης τίθεται και θέμα κάλυψης των αναγκών με εργοδότηση Ουκρανών προσφύγων.
ΟΕΒ
Το πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού σε ορισμένους τομείς, ειδικότερα σε τεχνικά επαγγέλματα, υπήρχε και πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, παρά τις διαχρονικές προσπάθειες για κάλυψη των αναγκών. Η πανδημία δημιούργησε και ευκαιρίες οι οποίες με τη σειρά τους έφεραν την ανάγκη για ανειδίκευτο προσωπικό, σε τομείς όπως οι διανομές (λόγω της μετάβασης από τις φυσικές πωλήσεις στις ψηφιακές). Παράλληλα, μέσα στην πανδημία ένας μεγάλος αριθμός ευρωπαίων πολιτών επαναπατρίστηκε, λόγω των περιορισμών ή νέων ευκαιριών που βρήκαν, ειδικότερα σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, στις οποίες παρουσιάστηκαν ανάγκες για ανθρώπινο δυναμικό.
Τα πιο πάνω, μαζί με την αύξηση των κλινών στον τουρισμό, την ανάπτυξη των εταιρειών Forex, την αποπαγοποίηση έργων, τα οποία σταμάτησε η πανδημία, όπως το καζίνο της Λεμεσού και γενικότερα την ανάπτυξη που παρουσιάζει η Κύπρος, οδήγησαν στο σημερινό πρόβλημα, εξήγησε στο Insider η Διευθύντρια Εργασιακών Σχέσεων & Κοινωνικής Πολιτικής της ΟΕΒ, Λένα Παναγιώτου, σημειώνοντας ότι, χωρίς την πανδημία ενδεχομένως το πρόβλημα να ήταν το ίδιο αλλά σε διαφορετικό μέγεθος, αφού θα αντιμετωπιζόταν πιο σταδιακά.
Σύμφωνα με την κ. Παναγιώτου, για τον τομέα του τουρισμό, ο οποίος αντιμετωπίζει και το μεγαλύτερο πρόβλημα, θα υπάρξουν ανάγκες κάλυψης πέραν των 7.000 θέσεων εργασίας, σε περίπτωση που ανοίξουν κανονικά όλα τα ξενοδοχεία. Μεγάλες είναι οι ανάγκες και για τεχνικά επαγγέλματα τα οποία κυρίως συσχετίζονται με παρεμφερείς εργασίες της οικοδομικής βιομηχανίας (π.χ. ξυλουργική και μεταλλουργική βιομηχανία). Επιπρόσθετα, μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και για νοσηλευτικό προσωπικό, με τον ιδιωτικό τομέα να παρουσιάζει ανάγκες κάλυψης πέραν των 250 θέσεων εργασίας. Επίσης, υψηλές ανάγκες για προσωπικό έχει και ο τομέας του λιανικού εμπορίου (διανομή, αποθήκες).
Πρόκειται για θέσεις οι οποίες, όπως μας είπε, δύσκολα μπορούν να καλυφθούν από Κύπριους, καθώς αποδεδειγμένα, πλέον, δεν υπάρχουν διαθέσιμοι άνεργοι, όπως διαπιστώθηκε και από τη χαμηλή προσέλευση στις συνεντεύξεις ανέργων που έγιναν πρόσφατα- μόλις το ένα τρίτο των ανέργων από τον τομέα των ξενοδοχείων προσήλθε στις συνεντεύξεις.
Παρά το ότι οι κλάδοι των ξενοδοχείων, της εστίασης και του λιανικού εμπορίου καλύπτονται από εξειδικευμένες νομοθεσίες και πολύ συγκεκριμένους όρους απασχόλησης η επταήμερη βάση εργασίας φαίνεται ότι είναι αποτρεπτικός παράγοντας για την προσέλκυση προσωπικού. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα η ΟΕΒ θεωρεί ότι πρέπει να δοθούν άδειες και να διευρυνθεί σε όλους τους τομείς το δικαίωμα εργασίας των ατόμων (φοιτητές) από τρίτες χώρες και των αιτητών ασύλου, οι οποίοι επιτρέπεται να εργάζονται μόνο σε περιορισμένο αριθμό θέσεων και σε συγκεκριμένους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. «Δεν είναι η λύση αλλά είναι ένας τρόπος να μειωθεί το πρόβλημα», μας είπε η κ. Παναγιώτου. Σε μακροπρόθεσμό επίπεδο η ΟΕΒ έχει σταθερές εισηγήσεις, θεωρώντας ότι πρέπει να βρεθούν τρόποι σύνδεσης της εκπαίδευσης με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας
Όπως μας αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, ήδη έχουν ανασταλεί επενδύσεις, λόγω έλλειψης προσωπικού, κάτι που σημαίνει ότι θα επηρεαστούν οι ίδιες οι επιχειρήσεις αλλά και η οικονομία γενικότερα.
ΚΕΒΕ
Από τη πλευρά του, ο Διευθυντής του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων του ΚΕΒΕ, Αιμίλιος Μιχαήλ, μας είπε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της Κύπρου προκάλεσε έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού σε πολλά επαγγέλματα και ιδιαίτερα στην ξενοδοχειακή βιομηχανία και ότι πρέπει να ικανοποιηθούν τα αιτήματα των επιχειρήσεων για δυναμικό από τρίτες χώρες, αφού δεν υπάρχει διαθέσιμο δυναμικό από την Κύπρο ή τις χώρες της ΕΕ, για να καταφέρουν να επιβιώσουν.
Σε αυτό το σημείο ο ίδιος θέλησε να διευκρινίσει ότι οι αναφορές περί φθηνού εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες δεν ευσταθούν, καθώς, όπως είπε, οι ξένοι εργαζόμενοι έχουν μεγαλύτερο κόστος για τους εργοδότες. Επί τούτου, εξήγησε ότι οι εργοδότες για να λάβουν άδεια εργοδότησης ξένου πρέπει να παρουσιάσουν το συμβόλαιο του, το οποίο απαιτείται να περιλαμβάνει τους όρους εργοδότησης που έχουν και οι Κύπριοι, με τους εργοδότες να επωμίζονται παράλληλα τα έξοδα μεταφοράς, αλλά και τη διαμονή και διατροφή του ξένου εργαζόμενου.
Ο κ. Μιχαήλ εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι μετά και την απογοητευτική εικόνα στις ημερίδες εξεύρεσης προσωπικού για τις ξενοδοχειακές μονάδες η Υπουργός Εργασίας θα ανοίξει το παράθυρο για εργοδότηση προσωπικού από τρίτες χώρες, εκφράζοντας και την ελπίδα αυτό να γίνει πριν από την 1η Απριλίου. Διαφορετικά θα φτάσουμε στο σημείο να έχουμε τουρισμό αλλά να μην έχουμε ξενοδοχειακές μονάδες για να τον φιλοξενήσουμε, όπως τόνισε, διευκρινίζοντας ότι σήμερα οι φοιτητές από τρίτες χώρες επιτρέπεται να εργάζονται μόνο ως βοηθοί κουζίνας και καθαριστές και όχι ως γκαρσόνια ή σε άλλες θέσεις. Μετά από δύο χρόνια σοβαρής κρίσης υπάρχει προοπτική για ανάπτυξη της οικονομίας, μας είπε ο κ. Μιχαήλ, σημειώνοντας ότι οι κρατήσεις τουριστών μέχρι και την εισβολή στην Ουκρανία είχαν φτάσει στο επίπεδο του 2019, δηλαδή σε επίπεδο προ πανδημίας.
ΠΑΣΥΞΕ
Το πρόβλημα στα ξενοδοχεία είναι ιδιαίτερα μεγάλο, καθώς η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού και συγκεκριμένα σε θέσεις όπως οι σερβιτόροι, οι βοηθοί κουζίνας και υποδοχής και οι καμαριέρες, αγγίζει σχεδόν όλες τις ξενοδοχειακές μονάδες. Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), Φιλόκυπρο Ρουσουνίδη, πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα στον ξενοδοχειακό τομέα, με τις χώρες της ΕΕ να καταγράφουν την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στις κυριότερες προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν τα ξενοδοχεία τους, παράλληλα με την πανδημία και το Ουκρανικό. Φέρνοντας και τα παραδείγματα της Γαλλίας και της Ισπανίας ο ίδιος πρόσθεσε στο Insider ότι, σε περιπτώσεις όπως η πανδημία ή ένας πόλεμος η τουριστική βιομηχανία είναι η πρώτη που επηρεάζεται και μάλιστα στον μεγαλύτερο βαθμό.
Όπως εξήγησε, το κενό στην Κύπρο δημιουργήθηκε λόγω της πανδημίας, η οποία άνοιξε την πόρτα της επιστροφής για πολλούς Ευρωπαίους προς τις χώρες τους, δεδομένου του ότι το πρόβλημα υπάρχει και στις υπόλοιπες χώρες και συνεπώς οι Ευρωπαίοι εργαζόμενοι έχουν τη δυνατότητα να εργοδοτηθούν και στις πατρίδες τους, σε μια περίοδο που το κόστος ζωής στην Κύπρο είναι αυξημένο.
Παράλληλα, μια μικρή μερίδα συμπατριωτών μας που εργαζόταν στην τουριστική βιομηχανία, λόγω της αβεβαιότητας στον κλάδο και του μεγάλου κτυπήματος που δέχθηκε προτίμησαν να στραφούν προς άλλους κλάδους της οικονομίας, οι οποίοι δεν επηρεάζονται στον ίδιο βαθμό με τα ξενοδοχεία σε περιόδους όπως αυτή της πανδημίας.
Θεωρούμε ότι είναι χιλιάδες οι κενές θέσεις που πρέπει να πληρωθούν και είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό να γίνει το συντομότερο δυνατό, επεσήμανε ο ίδιος. «Εξαντλήσαμε όλους τους διαθέσιμους τρόπους για πρόσληψη Κύπριων και Ευρωπαίων στα ξενοδοχεία μας πριν την έναρξη της καλοκαιρινής σεζόν», είπε ο κ. Ρουσουνίδης, αναφερόμενος και στις συνεντεύξεις ανέργων που έγιναν, οι οποίες είχαν απογοητευτικό αποτέλεσμα. Η έσχατη λύση, που για μας δεν είναι η καλύτερη δυνατή γιατί είναι και χρονοβόρα και κοστοβόρα, είναι η εισαγωγή ξένου εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες εκεί και όπου ενδείκνυται ανάγκη και σύμφωνα με τις προβλέψεις των νόμων, σημείωσε ο Γενικός Διευθυντής του ΠΑΣΥΞΕ, εξηγώντας ότι με αυτό τον τρόπο θα στελεχωθούν οι μονάδες, έστω και με μια προσωρινή λύση, η οποία θα τους επιτρέψει να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των τουριστών, οι οποίοι θα επιλέξουν την Κύπρο για τις διακοπές τους.
Αναφερόμενος στη σημαντικότητα της φετινής χρονιάς μας είπε ότι, είναι μεταβατική για την τουριστική βιομηχανία του τόπου, ότι πολλές, ανταγωνιστικές προς εμάς, χώρες θα επανατοποθετηθούν τουριστικά φέτος και πως πρέπει να ανταποκριθούμε στην πρόκληση, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα έχουμε αρνητικές επιπτώσεις και για τις επόμενες χρονιές, όσον αφορά τις τουριστικές εισροές, κάτι που θα επηρεάσει και τα δημόσια οικονομικά, αλλά και τα άτομα που ήδη εργάζονται στη βιομηχανία. Κάθε ημέρα που περνά δυσκολεύει την κατάσταση, προειδοποίησε ο κ. Ρουσουνίδης, καλώντας σε άμεσες λύσεις, καθώς, όπως σημείωσε, κάποιες αγορές, όπως της Μεγάλης Βρετανίας, φαίνεται ότι θα ανοίξουν ακόμα και από τα μέσα Μαρτίου.
Όσον αφορά την έλλειψη προσωπικού στα ξενοδοχεία και τις συνέπειες για την τουριστική βιομηχανία από το Ουκρανικό ο Γενικός Διευθυντής του ΠΑΣΥΞΕ ήταν ξεκάθαρος λέγοντας ότι, δεν υπάρχει θέμα να μειωθούν οι ανάγκες για προσωπικό, καθώς, όπως πρόσθεσε, ακόμα και σε περιπτώσεις μειωμένων τουριστικών εισροών οι ανάγκες μιας ξενοδοχειακής μονάδας παραμένουν οι ίδιες και δεν επηρεάζονται, λόγω της 24ωρης λειτουργίας της.
ΣΤΕΚ
Σύμφωνα με τη Γενική Διευθύντρια του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου, Χρυσαίμιλη Ψηλογένη, μετά και την τελευταία συνεδρία της Συμβουλευτικής Τεχνικής Επιτροπής, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους του Υπουργείου Εργασίας, των εργοδοτικών συνδέσμων και των συντεχνιών και ενώ είχε προηγηθεί η διαδικασία των συνεντεύξεων για πρόσληψη ανέργων σε ξενοδοχεία της Πάφου και της Λεμεσού, έχει αποφασιστεί η παραχώρηση αδειών σε ξενοδοχεία για εργοδότηση προσωπικού από τρίτες χώρες και πλέον η Υπουργός Εργασίας καλείται να ορίσει το ποια θα είναι αυτά τα ξενοδοχεία, αλλά και τον αριθμό των αδειών που θα παραχωρηθεί σε κάθε ξενοδοχείο.
Παράλληλα, η κ. Ψηλογένη αναφέρθηκε και στο παράθυρο που άνοιξε η ΕΕ για εργοδότηση Ουκρανών προσφύγων, μετά την απόφασή της για παραχώρηση προσωρινής προστασίας σε όσους διαφεύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Με το καθεστώς «προσωρινής προστασίας», οι Ουκρανοί πολίτες θα έχουν άδεια διαμονής στην ΕΕ, συνεπώς και στην Κύπρο και πρόσβαση στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και την αγορά εργασίας της, αποφεύγοντας τη χρονοβόρα διαδικασία υποβολής αίτησης ασύλου. Το καθεστώς αυτό θα ισχύει για ένα χρόνο, με τη δυνατότητα να επεκταθεί για ένα συν ένα χρόνια επιπλέον (συνολικά τρία χρόνια). Σίγουρα, δεν ξέρουμε πόσοι από αυτούς θα έρθουν στην Κύπρο, σημείωσε η ίδια.
Όσον αφορά την επίδραση που θα έχει ο πόλεμος στην Ουκρανία στις τουριστικές εισροές της Κύπρου, θέλησε να ξεκαθαρίσει ότι, η όποια μείωση τουριστών δεν αλλάζει τα δεδομένα και τις ανάγκες για προσωπικό που έχουν τα ξενοδοχεία, τα οποία χρειάζονται ένα συγκεκριμένο αριθμό εργατικού δυναμικού, είτε δουλεύουν με τη μεγαλύτερη τους πληρότητα είτε με χαμηλότερη. «Είναι δύσκολο να αναπληρωθεί το πλήγμα, αλλά οι προσπάθειες γίνονται», πρόσθεσε καταληκτικά.
ΠΑΣΙΚΑ
Εξαντλήσαμε όλα τα περιθώρια, με προσπάθειες για εργοδότηση ντόπιου προσωπικού, κοινοτικούς και φοιτητές, οπότε η εισήγηση είναι να επιτραπεί η, υπό προϋποθέσεις, απασχόληση προσωπικού από τρίτες χώρες χωρίς αυτό να θέτει σε κίνδυνο τις θέσεις εργασίας που αφορούν Κύπριους και κοινοτικούς, μας είπε από τη πλευρά του ο γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Κέντρων Αναψυχής (ΠΑΣΙΚΑ), Φάνος Λεβέντης, προσθέτοντας ότι, μετά την εισβολή στην Ουκρανία η κατάσταση αλλάζει.
«Αν δεν καταφέρουμε να αναπληρώσουμε τον αριθμό των τουριστών που πιθανό να χάσουμε από τη Ρωσία και την Ουκρανία θα έχουμε να σκεφτούμε και να διαχειριστούμε με ένα διαφορετικό τρόπο το θέμα του προσωπικού που απαιτείται στη βιομηχανία», ανέφερε ο κ. Λεβέντης, εξηγώντας ότι αυτό μπορεί να σημαίνει μειωμένες ανάγκες για προσωπικό ή καθυστέρηση της ανάγκης για προσωπικό. Το υφυπουργείου Τουρισμού επιχειρεί να αναπληρώσει το χαμένο έδαφος, με ανοίγματα σε άλλες αγορές και παραχώρηση κινήτρων σε αεροπορικές εταιρείες, σημείωσε περαιτέρω και εξέφρασε τη θέση ότι η Κύπρος θα μπορούσε να εργοδοτήσει Ουκρανούς πρόσφυγες.
Αυτό που θέλει ο ΠΑΣΙΚΑ, όπως είπε, είναι η ξενοδοχειακή βιομηχανία και η βιομηχανία των κέντρων αναψυχής να μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, καθώς, όπως παραδέχθηκε, η έλλειψη προσωπικού και η πρόσληψη ατόμων με μειωμένη εμπειρία πλήττει το επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρει η βιομηχανία των κέντρων αναψυχής.
Ερωτηθείς για το ποιος είναι ο αριθμός του προσωπικού που χρειάζονται για τις ανάγκες τους τα κέντρα αναψυχής ο ίδιος εξήγησε ότι δεν μπορεί να δοθεί κάποιος συγκεκριμένος αριθμός, αφού οι περισσότεροι ιδιοκτήτες κέντρων αναψυχής προτιμούν να αναζητούν οι ίδιοι, με αγγελίες, προσωπικό, παρά να δηλώσουν τις ανάγκες τους στο Τμήμα Εργασίας. Το πρόβλημα για τα κέντρα αναψυχής είναι μεγάλο, πάντως, αφού, «όσο υπάρχει πρόβλημα στη ξενοδοχειακή βιομηχανία η ίδια αντλεί προσωπικό από τα κέντρα αναψυχής» ενώ όπως συμπλήρωσε και το City of Dreams Mediterranean θα απορροφήσει ένα πολύ μεγάλο αριθμό προσωπικού, το οποίο προέρχεται από το δικό τους χώρο.
ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ
«Το πρόβλημα στον τομέα μας είναι διαχρονικό και με το που θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα αυτό θα είναι μεγαλύτερο», μας είπε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Κέντρων Διασκέδασης, Νίκος Βασιλείου, εστιάζοντας στην έλλειψη προσωπικού στην κουζίνα και στην εξυπηρέτηση πελατών.
Ο ίδιος θεωρεί ότι, όπως και στην Ελλάδα, θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι Έλληνες ομογενείς της Ουκρανίας και συγκεκριμένα της Μαριούπολης, καθώς θα μπορούσαν να καταστούν εξαιρετικό προσωπικό για την Κύπρο, λόγω και του ότι μιλούν ελληνικά, αλλά είναι και μορφωμένοι. Αυτό είναι κάτι που επιβεβαίωσε ο ίδιος, μέσω επίσκεψης που είχε κάνει στην Μαριούπολη, μετά από την οποία κάποιοι ομογενείς είχαν έρθει στην Κύπρο και εργοδοτήθηκαν σε κάποια ξενοδοχεία.
Όσον αφορά τους αιτητές πολιτικού ασύλου ο ίδιος εξέφρασε την άποψη ότι θα πρέπει να αξιοποιούνται στην αγορά εργασίας, όπως γίνεται και σε χώρες όπως η Γερμανία. Παράλληλα, για τις άδειες για εξειδικευμένο προσωπικό είπε ότι θα πρέπει να δίνονται άμεσα ενώ αντίθετα για βοηθητικό προσωπικό ότι θα πρέπει να αξιοποιούνται ντόπιοι, δεύτερη επιλογή να είναι οι ομογενείς από την Ουκρανία και οι άλλες επιλογές να ακολουθούν.
ΣΕΚ
Για υπερβολή μίλησε ο γενικός γραμματέας της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας, όσον αφορά τις ανάγκες των επιχειρήσεων σε ανθρώπινο δυναμικό, λέγοντας ότι η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και ότι είναι για τον λόγο αυτό που για την ΣΕΚ η παραχώρηση αδειών εργοδότησης για προσωπικό από τρίτες χώρες πρέπει να είναι η ύστατη λύση.
Η ΣΕΚ θεωρεί ότι για το θέμα πρέπει να συνυπολογιστεί και η κρίση στην Ουκρανία «η οποία δημιουργεί νέα δεδομένα και νέους κινδύνους σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες που θα υπάρξουν το επόμενο χρονικό διάστημα. Οπότε θα πρέπει και από τη πλευρά του υφυπουργείου Τουρισμού να ξεκαθαριστεί ποιες είναι οι δικές τους οι ενδείξεις για το τουριστικό προϊόν».
Περίπου το 50% του τουρισμού μας προέρχεται από τη Ρωσία και την Ουκρανία, σημειώνει η ΣΕΚ, κάτι που όπως αναφέρει, σημαίνει ότι ένας σημαντικός αριθμός αυτών των τουριστών δεν θα έρθει στην Κύπρο. Η υποτίμηση στο ρούβλι και γενικότερα οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί σε συνάρτηση και με το απρόβλεπτο της διάρκειας της κρίσης είναι οι παράγοντες που σύμφωνα με τον κ. Μάτσα μεταφράζονται σε απώλεια ενός σημαντικού μέρους από την τουριστική μας αγορά.
Ο ίδιος προειδοποίησε ότι δε θα πρέπει να φτάσουμε στο σημείο να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας οι οποίες δεν θα χρειάζονται, με την ΣΕΚ να τάσσεται κατά της ανεξέλεγκτης και μη τεκμηριωμένης παραχώρησης αδειών, εκφράζοντας φόβο για δημιουργία συνθηκών φθηνού εργατικού δυναμικού.
Ωστόσο, στις περιπτώσεις που θα παραχωρηθούν τέτοιες άδειες, η ΣΕΚ υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να εφαρμόζονται οι πρόνοιες της συλλογικής σύμβασης και της νομοθεσίας και να μην έχουν γίνει απολύσεις εργαζομένων από τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις. «Δεν δαιμονοποιούμε την συμπληρωματική ενίσχυση της αγοράς εργασίας», μας είπε ο κ. Μάτσας, προσθέτοντας ότι, στόχος είναι να δοθεί βοήθεια εκεί που υπάρχει πραγματικά τεκμηριωμένη ανάγκη.