Ελευθερία Παϊζάνου /Insider
Πέντε δράσεις αναμένεται να αναληφθούν στο πλαίσιο της στρατηγικής για την κοινωνική πολιτική 2022-2027. Οι άξονες σχετίζονται με το Σχέδιο Ανάκαμψης στους τομείς της αγοράς εργασίας, της προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων και της κοινωνικής πρόνοιας και ενσωμάτωσης. Ως γνωστό, μέσω του ευρωπαϊκού ταμείου η Κύπρος θα λάβει μέχρι το 2026 ποσό €1.2 δισ., αφού προηγουμένως προχωρήσει σε συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις και επενδυτικά έργα.
Οι δράσεις στις οποίες γίνεται λόγος αφορούν την επένδυση στις δεξιότητες, την κατάρτιση και επανακατάρτιση, την επένδυση στην απασχόληση και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, την στήριξη του παιδιού, της γυναίκας και της οικογένειας, την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και την κοινωνική συνοχή και κοινωνική πρόνοια.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση για την στρατηγική κοινωνική πολιτική, καίριος στόχος του κράτους παραμένει η ανάκαμψη από τις επιπτώσεις από την πανδημία Covid-19, με τη συγκρότηση ενός ισχυρού και αποτελεσματικού κοινωνικού κράτους, με μέτρα για την αύξηση της απασχόλησης και δημιουργίας ποιοτικών θέσεων εργασίας, την ευημερία των πολιτών και την ταχεία και ισορροπημένη ανάπτυξη, μέσα σε συνθήκες σταθερότητας, δικαιοσύνης και κοινωνικής συνοχής. Επιπρόσθετα, επισημαίνεται πως επιδίωξη της στρατηγικής είναι, μέσω μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής και πολιτικής πλήρους αξιοποίησης συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων/πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αξιοποιηθεί το εργατικό δυναμικό και οι νέοι ώστε, μέσω της επαγγελματικής κατάρτισης και επανεκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού, να επιτευχθεί η βελτίωση της απασχόλησης και η μείωση της ανεργίας. Παράλληλα, θα διασφαλιστεί ότι τα άτομα που δεν έχουν τα μέσα για ένα ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης να μπορούν να επωφεληθούν από μια σειρά κοινωνικών μέτρων, χωρίς να επιβαρύνονται δυσανάλογα τα δημοσιονομικά του κράτους. Επίσης, στρατηγική επιδίωξη είναι όπως, με την αξιοποίηση πόρων της Ε.Ε., ενισχυθεί και θα ενδυναμωθεί το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας στην Κύπρο, μέσω της επιστημονικής και πολυθεματικής παρέμβασης και των αναγκαίων δομών και υποδομών και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού, ώστε να καλυφθούν τυχόν αδυναμίες με την ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης και εκσυγχρονισμό των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και τη μεταφορά των επιδομάτων στο υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας.
Ατομικοί λογαριασμοί μάθησης
Στον τομέα της επένδυσης στις δεξιότητες, την κατάρτιση και επανακατάρτιση, αναφέρεται πως η ενίσχυση των δεξιοτήτων μέσω της κατάρτισης θα συμβάλουν στη βελτίωση της απασχολησιμότητας των ανέργων, την ενίσχυση της καινοτομίας, τη διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης, την επίτευξη της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης, που θα διασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη και βιώσιμη ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη. Τονίζεται, επίσης, πως η στροφή προς την κλιματική ουδετερότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό θα αλλάξει τον τρόπο εργασίας, εκμάθησης και συμμετοχής στην κοινωνία.
Σύμφωνα με την κοινωνική στρατηγική πολιτική 2022-2027, η Κύπρος μπορεί να αξιοποιήσει τις συγκεκριμένες ευκαιρίες μόνο εάν οι πολίτες της αναπτύξουν τις σωστές δεξιότητες. Λόγω της πανδημίας, πολλοί πολίτες θα πρέπει να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να μετακινηθούν σε νέες θέσεις εργασίας, σε διαφορετικό οικονομικό τομέα, αφού υπάρχουν τομείς με περιορισμένες δυνατότητες ανάκαμψης και άλλοι, νέοι και αναδυόμενοι τομείς.
Πέραν από τα συνήθη μονοεπιχειρησιακά και πολυεπιχειρησιακά προγράμματα κατάρτισης που προσφέρονται για εργαζόμενους και ανέργους στη βάση των διαπιστωμένων αναγκών της αγοράς εργασίας, έχουν προγραμματιστεί δράσεις κατάρτισης για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων, γνώσεων και δεξιοτήτων που σχετίζονται με την πράσινη και τη γαλάζια οικονομία, καθώς και την επιχειρηματικότητα. Περαιτέρω, σύμφωνα με την στρατηγική πολιτική, προωθείται η εγκαθίδρυση συστήματος Ατομικών Λογαριασμών Μάθησης, καθώς και η κατάρτιση νέων ηλικίας 15 – 29 ετών, που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης, με στόχο την απόκτηση βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων που θα τους βοηθήσουν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας.
Κινητές μονάδες με υπηρεσίες απασχόλησης για τους νέους
Σε σχέση με την επένδυση στην απασχόληση και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, σημειώνεται πως η πανδημία σταμάτησε την πρόοδο που καταγραφόταν μεταξύ 2015-2019. Λόγω της εφαρμογής του Σχεδίου Ανάκαμψης, προωθούνται έξι μέτρα τα οποία θα συμβάλουν στην στήριξη της απασχόλησης και στην προώθηση των ίσων ευκαιριών, ειδικά στους νέους και στις γυναίκες. Μεταξύ άλλων, προωθείται η εισαγωγή νομοθεσίας για τη ρύθμιση της τηλεργασίας για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, σχέδιο επιδότησης της απασχόλησης με τηλεργασία, το οποίο προβλέπει 10μηνη επιδότηση με υποχρέωση δώδεκαμηνης απασχόλησης, καθώς και ψηφιοποίηση του συστήματος διαχείρισης των σχεδίων επιδότησης της απασχόλησης. Επίσης, προωθείται ενίσχυση της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης, με την εισαγωγή συστήματος διαχείρισης της απόδοσης και ενίσχυση των εξειδικευμένων συμβούλων απασχόλησης. Παράλληλα, προγραμματίζονται δραστηριότητες ενεργοποίησης των νέων μέσω κινητών μονάδων που θα παρέχουν εντατικές εξατομικευμένες υπηρεσίες απασχόλησης σε νέους σε απομακρυσμένες περιοχές, χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα χαρτογράφησής τους και με παράλληλη υποστήριξη των τοπικών φορέων και κοινωνικών εταίρων. Αναμένεται και η ενίσχυση της λειτουργίας της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης με 30 λειτουργούς και η ανάπτυξη διάφορων εργαλείων για αναβάθμιση των υπηρεσιών που προσφέρονται στους εργοδότες, για παραγωγή βραχυπρόθεσμων προβλέψεων της αγοράς εργασίας για σκοπούς σχεδιασμού ενεργητικών μέτρων απασχόλησης, αναβάθμιση του συστήματος παρακολούθησης και μέτρησης της επίδοσης της λειτουργίας της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης, καθώς και αναβάθμιση του μηχανογραφημένου συστήματος της.
Την ίδια ώρα, προωθούνται πολιτικές για στήριξη του παιδιού, της γυναίκας και της οικογένειας και για συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Στόχος είναι τα παιδιά να έχουν ποιοτική φροντίδα και εκπαίδευση και να στηριχθεί η οικογένεια και κυρίως οι γυναίκες, για να εισέλθουν, να παραμείνουν ή να ανελιχθούν επί ίσοις όροις στην αγορά εργασίας. Οι πολιτικές που αναμένεται να εφαρμοστούν είναι η δημιουργία πολυδύναμων κέντρων και κέντρων φροντίδας παιδιών από τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλους φορείς και η παροχή επιδότησης προς τους γονείς, βάσει οικονομικών κριτηρίων, για τη φοίτηση των παιδιών τους ηλικίας μέχρι 4 ετών σε εγκεκριμένες δομές ποιοτικής φροντίδας. Επιπρόσθετα, θα διεξαχθεί μελέτη από τον μηχανισμό τεχνικής βοήθειας της ΕΕ για χαρτογράφηση της διαθεσιμότητας και των αναγκών για δομές φροντίδας παιδιών στην Κύπρο, τον εντοπισμό καλών πρακτικών από άλλα κράτη μέλη και την ανάπτυξη πλαισίου ποιότητας και συστήματος παρακολούθησης της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας. Άλλο ένα μέτρο είναι η καθιέρωση το 2022 της γονικής άδειας με απολαβές εντός του 2022.
Σε τροχιά υλοποίησης μέτρα για προστασία εργαζομένων
Στον τομέα της προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων βρίσκονται υπό υλοποίηση ο καθορισμός του εθνικού κατώτατου μισθού σε όλα τα επαγγέλματα, απλοποίηση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων, η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, απλοποίηση των διαδικασιών και ψηφιακός μετασχηματισμός των υπηρεσιών κοινωνικών ασφαλίσεων. Εκτιμάται πως οι συγκεκριμένες δράσεις θα συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας εξυπηρέτησης του πολίτη αναφορικά με παροχές μέσω της ψηφιοποίησης των διαδικασιών της παραχώρησης επιδομάτων, θα υπάρξει εμβάθυνση της κοινωνικής προστασίας για όλους και η προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων, με την αξιοποίηση σύγχρονων εργαλείων και διαδικασιών. Παράλληλα, θα διασφαλιστεί ότι οι θέσεις εργασίας παρέχουν επαρκή μισθό, συνθήκες εργασίας και διαβίωσης.
Αναφορικά με την κοινωνική συνοχή και κοινωνική πρόνοια, σε τροχιά υλοποίησης τέθηκε η δημιουργία πέντε επιπρόσθετων κατοικιών για το πρόγραμμα υποστηριζόμενης διαβίωσης στην κοινότητα, για τα άτομα με αναπηρία, η ανάπτυξη νέου δικτύου υπηρεσιών κοινωνικής ενσωμάτωσης ατόμων με αναπηρίες, η λειτουργία κέντρου οικογενειακής παρέμβασης και στήριξης για τον αυτισμό, ανάπτυξη ενιαίου μηχανογραφικού συστήματος επιδομάτων για την Υπηρεσία Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας και η δημιουργία δομών φιλοξενίας για τους ηλικιωμένους και άτομα με εξαρτήσεις, μέσω του σχεδίου κρατικών ενισχύσεων.
Θα δημιουργηθούν οκτώ επιπρόσθετες δομές 24ωρης φροντίδας για παιδιά ηλικίας 15-18 ετών (κυρίως ασυνόδευτα ανήλικα), ενός ειδικού σπιτιού για κυοφορούσες νέες και νεαρές μητέρες με βρέφη, δύο εφηβικοί ξενώνες και μια παιδική στέγη. Επιπρόσθετα, θα δημιουργηθούν και πέντε δομές για εφήβους με διαταραχή συμπεριφοράς. Προωθείται και συνολική μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας, εφαρμογή του νέου πλαισίου στεγαστικής πολιτικής και εκσυγχρονισμός των συστημάτων αξιολόγησης και επιμόρφωσης και η ενίσχυση και αναβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η παροχή εκπαίδευσης και αναβάθμισή της και η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της.