Η πανδημία του COVID-19 και τα επιβεβλημένα, εκ των πραγμάτων, υγειονομικά μέτρα που λήφθηκαν για την προστασία της δημόσιας υγείας, δημιούργησαν σημαντικές προκλήσεις στις επιχειρήσεις, την οικονομία, τους εργαζόμενους και την κοινωνία ευρύτερα.
Η αναστολή της λειτουργίας της πλειοψηφίας των επιχειρήσεων για σχετικά μικρή χρονική περίοδο, επέφερε δυσανάλογα μεγάλες αρνητικές συνέπειες, με την βιωσιμότητα αρκετών εξ’ αυτών να κρίνεται αβέβαιη.
Η νέα κρίση που επέφερε η πανδημία, έχει αναδείξει για ακόμα μια φορά την σημασία των υγειών εργασιακών σχέσεων, την διατήρηση της εργατικής ειρήνης και την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού των επιχειρήσεων.
Το εθελοντικό μοντέλο του συστήματος εργασιακών σχέσεων στην Κύπρο, βασίζεται στις δημοκρατικές αρχές της ελευθερίας του λόγου και της τριμερούς συνεργασίας των κοινωνικών εταίρων, δηλαδή της Πολιτείας, της ΟΕΒ και των συνδικαλιστικών οργανώσεων και προάγει την εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων μέσω του κοινωνικού διαλόγου.
Η ευελιξία που παρέχεται από το σύστημα εργασιακών σχέσεων επιτρέπει την άμεση αντίδραση και λήψη των απαιτούμενων μέτρων για αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων και κρίσεων. Η ευελιξία αυτή αποτέλεσε τον καθοριστικό παράγοντα για την αποτελεσματική διαχείριση των επιπτώσεων της κρίσης.
Αποκομίζοντας επιπρόσθετες εμπειρίες από την πρωτόγνωρη κρίση που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού και ανακτώντας σταδιακά τις δυνάμεις μας, αποτελεί επιτακτική ανάγκη ο επανασχεδιασμός του μοντέλου ανάπτυξης της οικονομίας και του καθορισμού των προτεραιοτήτων στις εργασιακές σχέσεις.
Η επόμενη ημέρα, θα βρει τις επιχειρήσεις αντιμέτωπες με την διαχείριση των επιπτώσεων του κορωνοϊού, ενώ η επιστροφή στην ομαλότητα θα επαναφέρει στο προσκήνιο εργασιακά θέματα που παρέμειναν σε εκκρεμότητα κατά την προ-COVID-19 περίοδο και ζητήματα που περιλαμβάνουν την επαγγελματική κατάρτιση και απόκτηση νέων δεξιοτήτων καθώς και την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, ειδικότερα σε τεχνικά επαγγέλματα και ανειδίκευτες θέσεις εργασίας.
Επί του παρόντος, το μέγεθος των ζημιών επί των επιχειρήσεων, ειδικά σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας είναι αδύνατο να υπολογιστούν επακριβώς. Παρά την έγκαιρη λήψη των μέτρων από την Πολιτεία και την εκπόνηση των Ειδικών Σχεδίων για στήριξη της απασχόλησης, είναι αντιληπτό ότι οι δυνατότητες για συνέχιση της στήριξης δεν είναι ανεξάντλητες.
Με την λήξη της περιόδου απαγόρευσης των απολύσεων εργαζομένων για τις επιχειρήσεις που έχουν αξιοποιήσει τα Ειδικά Σχέδια, εκτιμάται ότι αριθμός εξ’ αυτών που συνεχίζουν να καταγράφουν μεγάλη μείωση στον κύκλο εργασιών τους, θα αναγκαστούν εκ των πραγμάτων να προβούν σε απολύσεις προσωπικού.
Προτεραιότητα της ΟΕΒ στην μετά-COVID-19 εποχή αποτελεί η διαφύλαξη και περαιτέρω ενίσχυση του συστήματος εργασιακών σχέσεων ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας, όπως αυτές διαμορφώνονται ειδικά σε περιόδους κρίσεων.
Επιπλέον, προτεραιότητα αποτελεί η σωστή διαχείριση των επιπτώσεων της υφιστάμενης κρίσης προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και η διάσωση των θέσεων εργασίας. Προς αυτό τον σκοπό, το θεσμικό πλαίσιο προσφέρεται για την συνομολόγηση συμφωνιών και ρυθμίσεων λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος των ζημιών κάθε επιχείρησης ξεχωριστά.
Σημαντική προϋπόθεση ωστόσο, αποτελεί η καλή πίστη, η σύνεση και η υπευθυνότητα προκειμένου να ξεπεραστεί και αυτή η κρίση με τις λιγότερες απώλειες. Μακριά από απόλυτες τοποθετήσεις, θα πρέπει να παρθούν για ακόμη μια φορά δύσκολες αποφάσεις. Θα πρέπει περαιτέρω να εγκύψουμε σε διαχρονικά προβλήματα και στρεβλώσεις και να βρούμε επιτέλους μόνιμες λύσεις για το καλό του τόπου.
Αξιοποιώντας τα διδάγματα της κρίσης του κορωνοϊού, στην ατζέντα των εργασιακών στην μετά-COVID-19 εποχή, θα πρέπει να περιληφθεί, η προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού και εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού σε ψηφιακές δεξιότητες για ενίσχυση της απασχολησιμότητας, η αξιοποίηση ευέλικτων μορφών απασχόλησης και η ενίσχυση των θεμάτων ασφάλειας και υγείας στην εργασία.
Συμπληρώνοντας φέτος 60 χρόνια από την ίδρυση της, η ΟΕΒ ως υπέρμαχος των εργασιακών θεσμίων και του κοινωνικού διαλόγου, θα συνεχίσει να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εργασιακές σχέσεις και την κοινωνική πολιτική, παραθέτοντας εμπεριστατωμένες απόψεις και συμβάλλοντας εποικοδομητικά στην ανάπτυξη, εκσυγχρονισμό και πρόοδο των επιχειρήσεων και του τόπου μας.
Πολύβιος Κ. Πολυβίου. Λειτουργός Εργασιακών Σχέσεων & Κοινωνικής Πολιτικής, Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ)