Insider/Πάμπος Χαραλάμπους
Κάθε εργαζόμενος έχει τα δικά του κριτήρια επιλογής του χώρου εργασίας του, τα οποία πολλές φορές, διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αναλόγως επιδιώξεων, φιλοδοξιών και τομέα εργασίας. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια βασικά κριτήρια που καθιστούν ένα εργοδότη ιδανικό στα μάτια των εργαζομένων. Το Insider μίλησε με εκπροσώπους της εργοδοσίας και των εργαζομένων, οι οποίοι κλήθηκαν να σκιαγραφήσουν τον εργοδότη προτίμησης της σημερινής εποχής.
Το φαινόμενο της «μεγάλης παραίτησης», δηλαδή της μαζικής αποχώρησης εργαζομένων από τις δουλειές τους μετά την έναρξη της πανδημίας, κυριάρχησε στην αγορά εργασίας, σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Πολλοί εργαζόμενοι και ειδικότερα από τις νεαρότερες γενιές, προτίμησαν να εγκαταλείψουν τις θέσεις εργασίας τους, κάνοντας στροφή στη ζωή τους, προς αναζήτηση μεγαλύτερης ευχαρίστησης. Μέσα σε αυτό πλαίσιο, η έννοια του εργοδότη προτίμησης λαμβάνει μεγαλύτερη αξία, αφού είναι φανερό ότι στη σημερινή εποχή πολλοί εργαζόμενοι δεν είναι διατεθειμένοι να βάλουν την προσωπική τους ζωή σε δεύτερη μοίρα, έναντι της επαγγελματικής. Ιδιαίτερα, οι εργαζόμενοι της γενιάς των Gen Z και των Millennials, σύμφωνα με έρευνες, δηλώνουν πρόθυμοι να αποχωρήσουν από την εργασία τους σε περίπτωση που επηρεάζει αρνητικά την προσωπική τους ζωή.
Η πρόκληση που αντιμετωπίζει η πλευρά των εργοδοτών είναι να καταφέρει να προσφέρει στο προσωπικό της όλα όσα χρειάζεται για να αυξηθεί το κίνητρο παραγωγικότητας και η αφοσίωση του προς την επιχείρηση. Η βελτίωση των δικαιωμάτων και της ευημερίας του προσωπικού, σε τομείς όπως οι αποδοχές, η ασφάλεια, οι συνθήκες εργασίας και η κατάρτιση είναι πρωταρχικής σημασίας προκειμένου να αναδειχθεί κάποιος σε εργοδότη προτίμησης.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, ένας κορυφαίος εργοδότης προσφέρει μισθούς που είναι σύμφωνοι ή ανώτεροι από τις τιμές της αγοράς και ένα ολοκληρωμένο πακέτο παροχών που περιλαμβάνει (κατά περίπτωση) ασφάλιση υγείας και άδεια μετ’ αποδοχών. Παράλληλα, ενημερώνει τακτικά τους υπαλλήλους του για τις επιδόσεις τους, επισημαίνοντας τους τομείς στους οποίους είναι ιδιαίτερα καλοί και τους τομείς στους οποίους πρέπει να βελτιωθούν. Εξίσου σημαντική είναι και η διαφάνεια σχετικά με τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι εργαζόμενοι για να προάγονται ή να λαμβάνουν μισθολογική αύξηση, όπως και οι ευκαιρίες κατάρτισης εντός και εκτός της επιχείρησης. Επιπρόσθετα, η Κομισιόν συστήνει στους εργοδότες να ενθαρρύνουν το προσωπικό τους να υποβάλλει προτάσεις, να διερευνά νέα προϊόντα ή καινοτόμες υπηρεσίες, να συμμετέχει σε επιτροπές εργαζομένων (σχεδιασμός εργασιακών πρωτοβουλιών και εκδηλώσεων) και να διατυπώνει τις απόψεις του για διαδικασίες που το αφορούν. Μεταξύ άλλων, πρέπει να υπάρχει σαφής διαδικασία και για την αναφορά περιστατικών κακομεταχείρισης ή εκφοβισμού, ώστε οι εργαζόμενοι να αισθάνονται ασφαλείς και υπολογίσιμοι.
ΕΡΓΟΔΟΣΙΑ
Σύμφωνα με την Μαρία Θεοδώρου, Προϊστάμενη στο Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού της Ομοσπονδίας Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ), πριν αναφερθούμε στις πτυχές της προτίμησης, είναι σημαντικό να εστιάσουμε στον όρο «εργοδότης» ούτως ώστε να καθοριστεί μια κοινή βάση σύγκρισης. Γενικός ορισμός της έννοιας του εργοδότη δεν έχει καθοριστεί στην εργατική νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο από τις διάφορες διατάξεις, θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε την έννοια του εργοδότη ως το νομικό ή φυσικό πρόσωπο που απασχολεί άλλο φυσικό πρόσωπο με σχέση εξαρτημένης εργασίας για την διεκπεραίωση εργασιών, που έχει την εποπτεία για την εκτέλεση των εργασιών και καταβάλλει στον εργαζόμενο τις συμφωνηθείσες απολαβές.
«Ο σωστός εργοδότης, λοιπόν, είναι αυτός που τηρεί τις υποχρεώσεις του όπως αυτές πηγάζουν από διάφορες νομοθεσίες, οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την καταβολή του μισθού, τις εισφορές στα Ταμεία του Κράτους (π.χ. Κοινωνικές Ασφαλίσεις, ΓεΣΥ, κ.α.), την παραχώρηση αδειών (ετήσιας άδειας, μητρότητας, πατρότητας γονικής, φροντίδας κλπ.), την προστασία και προαγωγή της ασφάλειας, υγείας και ευημερίας των εργαζομένων στους χώρους εργασίας καθώς και την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και την επαγγελματική κατάρτιση», ση- μειώνει.
Όπως αναφέρει στο Insider η κ. Θεοδώρου, η προτίμηση ή επιλογή ενός εργοδότη έναντι άλλων, αποτελεί προσωπική επιλογή των ατόμων, η οποία διαφέρει από άτομο σε άτομο. «Η προτίμηση επηρεάζεται από τα προσωπικά, οικογενειακά, γεωγραφικά κ.α. δεδομένα ή συνθήκες στο περιβάλλον ενός ατόμου ενώ η σειρά των προτεραιοτήτων του ίδιου ατόμου διαφοροποιείται από καιρό εις καιρό. Έτσι, ο ίδιος εργοδότης (ceteris paribus), μπορεί να μην ήταν εργοδότης προτίμησης για ένα άτομο πριν 5 χρόνια, αλλά τώρα να είναι ή και αντίθετα. Λαμβάνοντας υπόψη λοιπόν το ευρύ φάσμα των μεταβλητών που καθορίζουν τον εργοδότη προτίμησης για το κάθε άτομο, εργοδότης προτίμησης είναι αυτός που το πακέτο απολαβών και ωφελημάτων που προσφέρει, οι εφαρμοσμένες πρακτικές και διαδικασίες του και γενικότερα η εργασιακή κουλτούρα που έχει αναπτύξει, συνάδουν την συγκεκριμένη στιγμή με τις προτιμήσεις και τα θέλω των εργαζομένων, προβάλλοντας στην κοινωνία θετική εικόνα για την επιχείρηση», εξήγησε η ίδια.
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός εργασιακού περιβάλλοντος προτίμησης ξεκινά από την εναρμόνιση με την νομοθεσία. Η ΟΕΒ μαζί με την στήριξη της εκλιπούσας πρώην υπουργού Εργασίας Ζέτας Αιμιλιανίδου ανέπτυξε το Πρότυπο πιστοποίησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων «Sound Industrial Relations 2014» (SIR2014). To SIR2014, εκπονήθηκε στο πλαίσιο υλοποίησης του συγχρηματοδοτούμενου έργου από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο της Ε.Ε. με τίτλο «Υγιείς Εργασιακές Σχέσεις, Σύγχρονες Επιχειρήσεις» και αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την εμπέδωση και κατανόηση αλλά κυρίως για την ορθή εφαρμογή της κυπριακής εργατικής νομοθεσίας και πρακτικής στις επιχειρήσεις και οργανισμούς της Κύπρου. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του προτύπου είναι η βαρύτητα και επικέντρωση σε θέματα εργατικού δικαίου, με παράλληλη ενσωμάτωση αριθμού δοκιμασμένων καλών και βέλτιστων πρακτικών που σχετίζονται με την διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού.
Τα κύρια κοινά χαρακτηριστικά που προβάλλουν οι πιστοποιημένες επιχειρήσεις, ως εργοδότες που έχουν δημιουργήσει ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον, τα οποία ταυτόχρονα αναγνωρίζονται από τους ίδιους τους εργοδοτούμενους ως τα θετικά στοιχεία του εργοδότη τους περιλαμβάνουν: το ανταγωνιστικό πακέτο απολαβών και ωφελημάτων, τη μη διάκριση στο μισθό και στην εφαρμογή των εσωτερικών πολιτικών, τη διασφάλιση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, την απρόσκοπτη επικοινωνία, την ικανότητα του εργοδότη να προσελκύσει και να διατηρήσει τα ταλέντα, την συνεχή επένδυση στο ανθρώπινου δυναμικό, τη συμφιλίωση της επαγγελματικής – ιδιωτικής ζωής των εργοδοτούμενων και την συναδελφική αλληλεγγύη. «Είναι ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων, που δημιουργεί μια τέτοια εργασιακή κουλτούρα που κατ’ επέκταση ενδυναμώνει την εικόνα της επιχείρησης προς τα έξω. Αν δεν υπάρχει η σωστή βάση με συστηματικές και κατάλληλες αναθεωρήσεις και αναβαθμίσεις, η εφαρμογή μεμονωμένα μιας πολύ καινοτόμου και πρωτοποριακής πολιτικής δεν θα αναδείξει ένα εργοδότη ως εργοδότη προτίμησης. Ως εκ των πιο πάνω, αντιλαμβανόμενος τον ουσιαστικό ρόλο που διαδραματίζει το ανθρώπινο του δυναμικό στην ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα και την εικόνα της επιχείρησης, εργοδότης προτίμησης είναι αυτός που έχει δημιουργήσει μία ισχυρά θετική εικόνα για την εργασιακή του κουλτούρα», συμπληρώνει η Προϊστάμενη στο Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού της ΟΕΒ.
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ
Δίνοντας τη δική του θέση για τα χαρακτηριστικά που καθιστούν κάποιον ως εργοδότη προτίμησης ο Κεντρικός Οργανωτικός Γραμματέας της ΠΕΟ, Χρίστος Τομπάζος, ανέφερε στο Insider ότι η απάντηση αν και εκ πρώτης όψεως φαντάζει σύνθετη, στην πραγματικότητα είναι απλή, σημειώνοντας περαιτέρω ότι «ιδιαίτερα σε μια συγκυρία που αρκετοί εργοδότες ισχυρίζονται ότι δεν βρίσκουν εργατικό δυναμικό και προσφεύγουν στην εύκολη λύση της άσκησης πίεσης για εξασφάλιση εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες, είναι σημαντική η συ- ζήτηση αυτού του θέματος».
«Εργοδότης προτίμησης είναι εκείνος ο εργοδότης που κατά τεκμήριο, δημιουργεί ένα περιβάλλον εργασίας το οποίο καλύπτει συνολικά τις ανησυχίες των εργαζομένων και ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους. Είναι αυτός που εφαρμόζει δίκαιο σύστημα αμοιβών και παρεμφερών ωφελημάτων, που στο ελάχιστο τους επίπεδο είναι αυτά που προβλέπονται στις σχετικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ) και στην αντίστοιχη εργατική νομοθεσία, όπως για παράδειγμα μισθό εισδοχής, θεσμοθετημένη ετήσια αύξηση, ΑΤΑ, Ταμείο Προνοίας, Ταμείο Ευημερίας και άλλα. Η εμπειρία αποδεικνύει ότι ακόμα και σε κλάδους με ίδια δεδομένα, όπως για παράδειγμα στα ξενοδοχεία ή τις κατασκευές, έλλειψη εργατικού δυναμικού επικαλούνται κυρίως όσοι δεν εφαρμόζουν τις ΣΣΕ», είπε ο κ. Τομπάζος.
Επιπρόσθετα της αμοιβής, παρέθεσε και μία σειρά από άλλα ζητήματα τα οποία κρίνει ως σημαντικά, όπως:
[1] Η ασφάλεια και υγεία στον χώρο εργασίας και η συμμόρφωση με τις εξειδικευμένες οδηγίες και νομοθεσίες. Είναι αποδεδειγμένο ότι τα πλείστα ατυχήματα και ιδιαίτερα τα σοβαρά και θανατηφόρα οφείλονται σε μη εφαρμογή των κανόνων. Επίσης, επαγγελματικές ασθένειες οφείλονται σε ελλείψεις στο περιβάλλον εργασίας. Για παράδειγμα οι μυοσκελετικές παθήσεις από τις οποίες υποφέρουν χιλιάδες εργαζόμενοι είναι σχετικές με τις συνθήκες εργασίας.
[1] Η χρηστή διοίκηση και η διαφάνεια, για παράδειγμα στα κριτήρια ανέλιξης των εργαζομένων, είναι στοιχείο που πρέπει να περιλαμβάνεται στη λίστα με τα κριτήρια, για να καταστεί ένας εργοδότης προτιμητέος.
[1] Η δημοκρατία στον χώρο εργασίας και ο σεβασμός στα δικαιώματα σε ζητήματα συλλογικής εκπροσώπησης. Δηλαδή, το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της οργάνωσης σε συνδικαλιστική οργάνωση να εφαρμόζεται στην πράξη.
[1] Άλλα σημαντικά ζητήματα είναι η εφαρμογή της αρχής της μη διάκρισης σε όλα τα επίπεδα. Η ισότητα και οι ίσες ευκαιρίες να είναι ευδιάκριτες στο εργασιακό περιβάλλον. Μιλώντας για ισότητα και διακρίσεις, αυτές δεν αφορούν μόνο στο φύλο. Αφορούν και διακρίσεις που μπορεί να είναι ηλικιακές ή λόγο φυλής, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού.
[1] Είναι σημαντικό να παρέχονται δυνατότητες ανάπτυξης των δεξιοτήτων και των προσόντων. Επομένως, η πρόσβαση σε εξειδικευμένη κατάρτιση και επιμόρφωση είναι ένα στοιχείο που πρέπει να περιλαμβάνουν εταιρείες που φιλοδοξούν να καταστούν προτιμητέες. Καταληκτικά και επειδή οι πτυχές του θέματος είναι αρκετές, ο κ. Τομπάζος μας είπε ότι η ουσία «δεν αφορά επικοινωνιακά φτιασιδώματα και ευφάνταστες αγγελίες, εντυπωσιακές σελίδες στα ΜΚΔ και χρήση εύηχων λέξεων. Αυτά αν δεν συνοδεύονται από την ουσία, όπως την περιέγραψα πιο πάνω, μόνο πρόσκαιρα αποτελέσματα θα έχουν.
Αυτό που στην τελική πολλοί λένε, ότι το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί το πιο σημαντικό κεφάλαιο σε μια επιχείρηση, πρέπει να αποδεικνύεται στην πράξη. Δεν έχει σημασία το περιτύλιγμα αν το περιεχόμενο δεν είναι καλό».