Αδάμος Αδάμου/insider
Σειρά αλλαγών, όσον αφορά την ενημέρωση των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα για τους όρους εργοδότησής τους, επιχειρούνται στο πλαίσιο εναρμόνισης της Κύπρου με την ευρωπαϊκή Οδηγία για Διαφανείς και Προβλέψιμους Όρους Εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για ενσωμάτωση της Οδηγίας στην κυπριακή νομοθεσία βρίσκεται σε εξέλιξη διάλογος μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και το υπουργείο Εργασίας έχει θέσει ενώπιόν τους και σχετικό προσχέδιο νομοσχεδίου, αφού στόχος είναι η εναρμόνιση να γίνει εντός του χρονοδιαγράμματος που θέτει η ΕΕ, ήτοι το αργότερο μέχρι τον Αύγουστο του 2022.
Βάσει της Οδηγίας αλλά και του νομοσχεδίου που ετοιμάστηκε, θα καθορίζεται πλέον συγκεκριμένη περίοδος για δοκιμαστική εργασία, θα μειωθεί το χρονικό περιθώριο όσον αφορά την ενημέρωση των εργαζομένων για τους όρους εργοδότησής τους, ενώ θα κατοχυρωθεί και δικαίωμα για παράλληλη απασχόληση.
Τι λέει η Οδηγία
Σύμφωνα με την ενημέρωση που έδωσε ήδη το υπουργείο Εργασίας σε συντεχνίες και εργοδοτικές οργανώσεις, με τις οποίες έγιναν ήδη αρκετές συναντήσεις για το θέμα, οι κυριότερες πρόνοιες της Οδηγίας της ΕΕ για Διαφανείς και Προβλέψιμους Όρους εργασίας είναι οι εξής:
– Η νέα Οδηγία καταργεί προηγούμενη Οδηγία σχετικά με την υποχρέωση του εργοδότη να ενημερώνει τον εργαζόμενο για τους όρους που διέπουν τη σύμβαση ή τη σχέση εργασίας, η οποία εφαρμόστηκε στη κυπριακή έννομη τάξη με τους περί Ενημέρωσης του Εργοδοτουμένου από τον Εργοδότη για τους Όρους που διέπουν τη Σύμβαση ή τη Σχέση Εργασίας Νόμους του 2000
– Ενισχύει την υποχρέωση παροχής ενημέρωσης κατά τέτοιο τρόπο που μειώνεται ο χρόνος που επιτρέπεται στον εργοδότη να ενημερώσει τον εργοδοτούμενο για τους όρους απασχόλησης, παρέχει το δικαίωμα για ηλεκτρονική ενημέρωση του εργοδοτούμενου από την εργοδότη, ενώ παράλληλα, εμπλουτίζει με θέματα όπως είναι η υποχρέωση για αναφορά των χρηστριών επιχειρήσεων σε περιπτώσεις επιχειρήσεις προσωρινής απασχόλησης, τη διάρκεια και τους όρους της δοκιμαστικής περιόδου, το δικαίωμα κατάρτισης, τα συστατικά στοιχεία της αμοιβής πέραν του βασικού μισθού και τη μέθοδο καταβολής της αμοιβής, την αμοιβή της υπερωριακής εργασίας της, την παροχή πλαισίου αναφοράς ωραρίου και εγγυημένης αμοιβής σε περίπτωση που το πρόγραμμα εργασίας δεν είναι προβλέψιμο και συμπληρωματικές πληροφορίες για εργοδοτούμενους που απασχολούνται εκτός της Δημοκρατίας.
– Με την Οδηγία ρυθμίζεται η παράλληλη απασχόληση σε δύο ή και περισσότερους εργοδότες, ενώ καταργούνται παντελώς ή διατηρούνται υπό προϋποθέσεις οι συμβάσεις κατά παραγγελία. Η Οδηγία υποχρεώνει επίσης τον εργοδότη για κατάρτιση εργοδοτουμένων και δημιουργεί μηχανισμό έγκαιρης διευθέτησης διαφορών που απορρέουν από τη μη εφαρμογή προνοιών της.
Ενημέρωση εντός 7 ημερών
Βάσει του προσχεδίου του νέου νόμου που προωθείται, η ενημέρωση για τη σχέση απασχόλησης και τους όρους απασχόλησης στον εργαζόμενο, εφόσον δεν έχει παρασχεθεί πριν την έναρξη της σχέσης απασχόλησης, πρέπει να γίνεται στο διάστημα που αρχίζει την πρώτη εργάσιμη ημέρα και λήγει το αργότερο την έβδομη ημερολογιακή ημέρα από την έναρξη της σχέσης εργασίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία η ενημέρωση για τους όρους εργασίας «πρέπει να γίνεται εντός ενός μηνός το αργότερο από την έναρξη της εργασίας». Με βάση το νομοσχέδιο, που για την ώρα φέρει τον τίτλο «ο περί Διαφανών και Προβλέψιμων Όρων Εργασίας Νόμος του 2021» κάθε εργοδότης υποχρεούται να ενημερώνει τους εργοδοτούμενούς του για τους ουσιώδεις όρους της σύμβασης ή σχέσης εργασίας.
Για την ενημέρωση που παρέχεται ο εργοδότης οφείλει να διατηρεί απόδειξη της διαβίβασης και παραλαβής της σχετικής αλληλογραφίας σε γραπτή μορφή ή σε ηλεκτρονική όταν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης του εργοδοτούμενου στις πληροφορίες όπου μπορούν να αποθηκεύονται και να τυπώνονται. Η ενημέρωση για τους ουσιώδεις όρους της σύμβασης ή σχέσης εργασίας πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα:
– Τα στοιχεία της ταυτότητας των μερών της σχέσης εργασίας.
– Τον τόπο παροχής της εργασίας και την εγγεγραμμένη έδρα της επιχείρησης ή τη διεύθυνση κατοικίας του εργοδότη: Νοείται ότι, ελλείψει ορισμένου ή κύριου τόπου παροχής της εργασίας, θα καθορίζεται η αρχή ότι ο εργαζόμενος απασχολείται σε διάφορους τόπους εργασίας ή ότι είναι ελεύθερος να καθορίζει τον τόπο εργασίας του.
– Μία από τις ακόλουθες κατηγορίες πληροφοριών: (i) την ονομασία, τον βαθμό, τη φύση ή την κατηγορία της εργασίας του εργοδοτούμενου ή (ii) συνοπτικό χαρακτηρισμό ή περιγραφή της εργασίας του εργοδοτούμενου.
– Την ημερομηνία έναρξης της σχέσης εργασίας.
– Εάν πρόκειται για σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου, την ημερομηνία λήξης ή την προβλεπόμενη διάρκειά της.
– Εάν πρόκειται για εργοδοτούμενους σε επιχειρήσεις προσωρινής απασχόλησης, την ταυτότητα των χρηστριών επιχειρήσεων, όταν και μόλις γίνει γνωστή.
– Τη διάρκεια και τους όρους της δοκιμαστικής περιόδου, εάν υπάρχει.
– Το δικαίωμα κατάρτισης που παρέχεται από τον εργοδότη, εφόσον υπάρχει.
– Τη διάρκεια της άδειας μετ’ αποδοχών την οποία δικαιούται ο εργαζόμενος, ή αν δεν είναι αυτό δυνατό κατά τη στιγμή παροχής της ενημέρωσης, τις λεπτομέρειες χορήγησης και προσδιορισμού της εν λόγω άδειας.
– Τη διαδικασία, που πρέπει να τηρούν ο εργοδότης και ο εργαζόμενος σε περίπτωση τερματισμού της απασχόλησης, περιλαμβανομένων των τυπικών προϋποθέσεων και της διάρκειας των περιόδων προειδοποίησης ή, αν δεν είναι γνωστή η διάρκεια των περιόδων προειδοποίησης κατά τη στιγμή παροχής της ενημέρωσης, τη μέθοδο καθορισμού των εν λόγω περιόδων προειδοποίησης.
– Την αμοιβή, συμπεριλαμβανομένου του βασικού μισθού, την αναφορά τυχόν άλλων συστατικών στοιχείων της αμοιβής τα οποία να αναφέρονται χωριστά καθώς και τη συχνότητα και τη μέθοδο καταβολής της αμοιβής που δικαιούται ο εργοδοτούμενος.
– Τη διάρκεια της τυπικής εργάσιμης ημέρας ή εβδομάδας του εργοδοτούμενου, εάν το πρόγραμμα οργάνωσης του χρόνου εργασίας είναι εξολοκλήρου ή ως επί το πλείστον προβλέψιμο, τις τυχόν ρυθμίσεις και την αμοιβή της υπερωριακής εργασίας της και τις τυχόν ρυθμίσεις σχετικά με τις αλλαγές βάρδιας.
– Σε περίπτωση που το πρόγραμμα του χρόνου εργασίας είναι εξολοκλήρου ή ως επί το πλείστον μη προβλέψιμο, ο εργοδότης ενημερώνει τον εργαζόμενο σχετικά με: (i) την αρχή ότι το ωράριο εργασίας είναι μεταβλητό, τον αριθμό των εγγυημένων αμειβόμενων ωρών και την αμοιβή για την εργασία που εκτελείται επιπροσθέτως των εγγυημένων αυτών ωρών (ii) τις ώρες και ημέρες αναφοράς εντός των οποίων ο εργοδοτούμενος μπορεί να κληθεί να εργαστεί (ii) την ελάχιστη περίοδο προειδοποίησης που πρέπει να λάβει ο εργοδοτούμενος πριν από την έναρξη μιας ανάθεσης εργασίας .
– Τις τυχόν συλλογικές συμβάσεις που διέπουν τους όρους εργασίας του εργοδοτούμενου ή, εάν πρόκειται για συλλογικές συμβάσεις που έχουν συναφθεί εκτός της επιχείρησης από ειδικά συλλογικά όργανα ή φορείς, την ονομασία του αρμόδιου οργάνου ή του φορέα στα πλαίσια του οποίου έχουν συναφθεί οι συμβάσεις.
– Τα στοιχεία ταυτότητας του φορέα ο οποίος εισπράττει τις εισφορές για σκοπούς κοινωνικής ασφάλισης που παρέχεται από τον εργοδότη καθώς και κάθε προστασία σχετίζεται με την εν λόγω κοινωνική ασφάλιση.
Όπως ορίζει το νομοσχέδιο, η ενημέρωση για διάφορα από τα πιο πάνω στοιχεία μπορεί να γίνεται με γραπτή παραπομπή σε νόμους, κανονισμούς, διατάγματα ή σε συλλογικές συμβάσεις που ρυθμίζουν τα συγκεκριμένα θέματα. Το νομοθέτημα διευκρινίζει, πάντως με άλλο άρθρο του πως κανένας όρος της σύμβασης ή σχέσης εργασίας δεν μπορεί να είναι δυσμενέστερος για τον εργοδοτούμενο από ότι προνοεί η νομοθεσία στο οικείο θέμα.
Δικαίωμα παράλληλης απασχόλησης και δοκιμαστική περίοδος σε εργοδότη
Αναφορά στο νομοσχέδιο που ετοιμάστηκε για εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή Οδηγία γίνεται και στη μέγιστη διάρκεια που θα πρέπει να έχει οποιαδήποτε δοκιμαστική περίοδος. Σύμφωνα με τις πρόνοιες του νομοθετήματος, σε σχέσεις εργασίας που υπόκεινται σε δοκιμαστική περίοδο, η εν λόγω περίοδος δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες, ανεξαρτήτως οποιωνδήποτε ρυθμίσεων ίσχυαν πριν από την έναρξη της ισχύος της νέας νομοθεσίας που προωθείται.
Διευκρινίζεται επίσης ότι στην περίπτωση σχέσεων εργασίας ορισμένου χρόνου, η διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου είναι ανάλογη προς την αναμενόμενη διάρκεια της σύμβασης και τη φύση της εργασίας. Αναφέρεται ακόμα πως σε περίπτωση ανανέωσης μιας σύμβασης ορισμένου χρόνου για την ίδια θέση και τα ίδια καθήκοντα, δεν θα απαιτείται νέα δοκιμαστική περίοδος για τη σχέση εργασίας. Στο νομοσχέδιο, που εξαιρεί τους δημοσίους υπαλλήλους από τις πρόνοιες του, αναφέρει ακόμα πως σε περιπτώσεις που εργοδοτούμενος απουσίασε από την εργασία του κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου, ο εργοδότης του έχει τη δυνατότητα να θεσπίσει παράταση της δοκιμαστικής περιόδου για χρονικό διάστημα που δεν θα υπερβαίνει το χρονικό διάστημα της απουσίας του εργοδοτούμενου.
Όπως αναφέρθηκε, με την Οδηγία και το νομοσχέδιο, κατοχυρώνει και δικαίωμα παράλληλης απασχόλησης. Σύμφωνα με άρθρο του νομοθετήματος ο εργοδότης δεν δύναται να απαγορεύει σε εργοδοτούμενο να αναλάβει εργασία σε άλλους εργοδότες, εκτός του ωραρίου εργασίας που καθορίζεται με τον εν λόγω εργοδότη, ή να επιφυλάξει δυσμενή μεταχείριση σε εργοδοτούμενο για τον λόγο αυτό.
Εντούτοις, το ίδιο άρθρο διευκρινίζει πως ο εργοδότης μπορεί, κατά την πρόσληψη, να περιορίζει την παράλληλη απασχόληση καθορίζοντας γραπτώς συγκεκριμένους αντικειμενικούς λόγους για τον εν λόγω περιορισμό και δεδομένου ότι η φύση των αντικειμενικών λόγων σχετίζεται με τα θέματα της ασφαλείας και υγείας, της προστασίας του επιχειρηματικού απορρήτου, της ακεραιότητας του δημοσίου τομέα και της αποφυγής της σύγκρουσης συμφερόντων.
Βάσει του νομοσχεδίου, κάθε εργαζόμενος με τουλάχιστον έξι μήνες υπηρεσία στον ίδιο εργοδότη που έχει ολοκληρώσει τη δοκιμαστική του περίοδο, εφόσον αυτή προβλέπεται, έχει το δικαίωμα όπως υποβάλλει αιτήματα ζητώντας μορφή απασχόλησης με πιο προβλέψιμους και ασφαλείς όρους εργασίας, εφόσον αυτή είναι διαθέσιμη και να λάβει αιτιολογημένη γραπτή απάντηση από τον εργοδότη.
Αναφέρεται πως σε μια τέτοια περίπτωση ο εργοδότης υποχρεούται να παρέχει την αιτιολογημένη γραπτή απάντηση εντός ενός μηνός από την υποβολή του αιτήματος του εργοδοτούμενου. Πάντως, η συγκεκριμένη πρόνοια όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο δεν θα εφαρμόζονται όσον αφορά τους οικιακούς εργαζομένους αφού εξαρτούνται τέτοιας υποχρέωσης οι εργοδότες που εργοδοτούν οικιακούς εργαζόμενους στα νοικοκυριά τους.