Αδάμος Αδάμου
Δύο Οδηγίες που εκδόθηκαν τον περασμένο μήνα από τον Έφορο Ιδρυμάτων Επαγγελματιών Συνταξιοδοτικών Παροχών για μεταφορά ενός ταμείου προνοίας σε άλλο και για μεταφορά ενός ταμείου σε ασφαλιστικό σχέδιο επανέφεραν τον δεύτερο πυλώνα του συνταξιοδοτικού συστήματος στην επικαιρότητα. Αφορμή γι’ αυτό υπήρξαν και οι αντιδράσεις καθώς και ανησυχίες που διατυπώθηκαν από το συνδικαλιστικό κίνημα γύρω από το θέμα, τις οποίες, πάντως, καθησυχάζει το υπουργείο Εργασίας, με τον γενικό διευθυντή του Ανδρέα Ζαχαριάδη να δηλώνει στον «Φ» πως τα ταμεία δεν θα μείνουν χωρίς έλεγχο και εποπτεία.
Η ενίσχυση της εποπτείας των ταμείων προνοίας και των ταμείων συνταξιοδοτικών παροχών είναι εξάλλου και ο στόχος του νέου νομοθετικού πλαισίου που ισχύει από πέρσι με την μεταφορά στην εθνική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Οδηγίας IORP II, βάσει της οποίας εκδόθηκαν και οι υπό αναφορά οδηγίες του Εφόρου ΙΕΣΠ. Όπως, πάντως, δηλώνει ο γδ του υπουργείου Εργασίας για το θέμα της μεταφοράς ταμείων προνοίας σε ασφαλιστικά σχέδια, οι δύο επόπτες (Έφορος ΙΕΣΠ και Έφορος Ασφαλιστικών Εταιρειών) είναι σε επαφή μεταξύ τους και ανέλαβαν πρωτοβουλία όπως διερευνήσουν με άλλα κράτη μέλη για το πως έχουν ρυθμίσει ή σκοπεύουν να ρυθμίσουν διάφορα θέματα τα οποία εγείρουν οι εμπλεκόμενοι φορείς. Το νέο πλαίσιο ασκεί, πάντως, κάποιες πιέσεις στα μικρά κυρίως ταμεία αφού αυξάνει τις απαιτήσεις και το κόστος όσον αφορά την εποπτεία και λειτουργία τους χωρίς όμως για την ώρα να παρατηρείται μαζική διάλυση ταμείων, αφού οι διαχειριστικές επιτροπές έχουν στη διάθεσή τους περίοδο χάριτος για συμμόρφωση με το νέο αυστηρότερο πλαίσιο. Επιπρόσθετα, το ίδιο πλαίσιο δίνει διέξοδο και εναλλακτικές στα ταμεία που αντιμετωπίζουν προκλήσεις.
Τα ενεργά ταμεία σήμερα
Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε στον «Φ» το υπουργείο Εργασίας και ο γδ του, στο τέλος του 2020 τα ενεργά ταμεία, βάσει του αρχείου του Εφόρου ΙΕΣΠ ανέρχονται σε 991, ενώ τα πλήρως ενεργά σε 832. Στο τέλος του 2019 ο αντίστοιχος αριθμός ανερχόταν σε 1039 και 835 αντίστοιχα. Σύμφωνα με τα αρχεία του Εφόρου, μέχρι τις 31/12/2020 υπήρχαν συνολικά, δηλαδή από όλα τα προηγούμενα χρόνια μέχρι το τέλος του 2020, σε εκκρεμότητα, γύρω στις 159 περιπτώσεις αιτήσεων ταμείων, για τα οποία λήφθηκε απόφαση για διάλυση ή διάλυση και μεταφορά, αλλά οι Διαχειριστικές τους Επιτροπές δεν είχαν ακόμη ολοκληρώσει τις σχετικές διαδικασίες. Βάσει, όμως, των ίδιων στοιχείων κατά το 2020 υπήρχαν μόνο τρεις εμπρόθεσμες αιτήσεις για διάλυση ή διάλυση και μεταφορά που υποβλήθηκαν μέχρι τις 15/01/2020, και καμιά εντός του 2021. Όπως ωστόσο μας ανέφερε ο γ.δ. του υπουργείου Εργασίας στο μητρώο του Εφόρου, παραμένουν, επίσης σε σωρευτική βάση, και 1050 ταμεία, των οποίων οι Διαχειριστικές Επιτροπές ολοκλήρωσαν την διαδικασία εκκαθάρισης τους και αφορά παλαιότερα έτη δηλαδή προγενέστερα του 2014. Η συντριπτική πλειοψηφία των εν λόγω περιπτώσεων αφορά Ταμεία (700 περίπου), που είχαν λάβει απόφαση διάλυσης κατά τα έτη 2013-2014, μετά το κούρεμα των τραπεζικών καταθέσεων. «Διευκρινίζεται ότι, παρά το ότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εκκαθάρισης, τα εν λόγω Ταμεία παραμένουν στο μητρώο του Εφόρου υπό καθεστώς εκκαθάρισης για διάφορους λόγους. Οι κυριότεροι εξ’ αυτών είναι πρώτον το ότι για πολλά από αυτά τα Ταμεία εξακολουθούν να βρίσκονται σε εκκρεμότητα ζητήματα που αφορούν το κούρεμα των καταθέσεων και ειδικότερα το Σχέδιο Αποζημίωσης της απομείωσης των καταθέσεων του Υπουργείου Οικονομικών, και δεύτερον το ότι η εξέταση των λογαριασμών εκκαθάρισης προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς λόγω της έλλειψης προσωπικού στον Έφορο ΙΕΣΠ, ανέφερε ο κ. Ζαχαριάδης.
Δεν μένουν χωρίς έλεγχο
Σε ό,τι αφορά τις ανησυχίες που υπήρξαν από πλευράς συντεχνιών κυρίως όσον αφορά την μεταφορά των ταμείων προνοίας σε ασφαλιστικά σχέδια, ο γδ του υπουργείου διαβεβαιώνει πως τα ταμεία δεν μένουν χωρίς έλεγχο. Σχετικά με τις ανησυχίες που σχετίζονται με την εποπτεία από μέρους του Εφόρου ΙΕΣΠ, των ταμείων προνοίας που μεταφέρονται σε ασφαλιστικά σχέδια, ο κ. Ζαχαριάδης επισημαίνει πως οι σχετικές υποχρεώσεις και τα αντίστοιχα με αυτές περιουσιακά στοιχεία των μεταφερόμενων ταμείων, σε καμιά περίπτωση δεν μένουν χωρίς έλεγχο και εποπτεία. Σύμφωνα με τον ίδιο, «ο Έφορος ΙΕΣΠ λαμβάνει υπόψη του σοβαρά όλες τις απόψεις όλων των μελών του Συμβουλίου Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών, το οποίο σύμφωνα με τον σχετικό Νόμο είναι το συμβουλευτικό σώμα για τις επαγγελματικές συντάξεις». Εξάλλου, στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου, ο Έφορος ΙΕΣΠ έχει συνεργαστεί εντός των πλαισίων της σχετικής Νομοθεσίας και συνεχίζει να είναι σε επαφή με όλους τους Κοινωνικούς εταίρους με σκοπό την συνεχή αναβάθμιση του νομικού πλαισίου σε σχέση με την εποπτεία, σύμφωνα με τον γδ του υπουργείου Εργασίας.
Σε ό,τι αφορά, τέλος, το θέμα της μεταφοράς των ταμείων και την εποπτεία τους, ο κ. Ζαχαριάδης επισημαίνει ότι πριν και κατά την μεταφορά, το ταμείο προνοίας που μεταφέρεται, πλήρως ή εν μέρη, σε σχέδιο ασφαλιστικής επιχείρησης, συνεχίζει να βρίσκεται υπό την εποπτεία του Εφόρου ΙΕΣΠ, με βάση τις εξουσίες και αρμοδιότητες που του παρέχει η νομοθεσία, με απώτερο στόχο την προστασία των μελών.
Σύμφωνα με την σχετική νομοθεσία, για την μεταφορά του ταμείου προνοίας, προβλέπεται η υποβολή σχετικής αίτηση από την Διαχειριστική Επιτροπή του Ταμείου στον Έφορο ΙΕΣΠ, και μέσα στο πλαίσιο της εξέτασης της εν λόγω αίτησης, ο Έφορος ΙΕΣΠ ελέγχει τόσο την συμφωνία μεταφοράς, την οποία είναι υπόχρεες βάσει της σχετικής Οδηγίας μας (Οδηγία 2/2021) (εφεξής «Οδηγία»), να συνάπτουν η διαχειριστική επιτροπή του μεταφέροντος ταμείου με τη διοίκηση του παραλαμβάνοντος ασφαλιστικού σχεδίου, όσο και όλα τα σχετικά με την μεταφορά στοιχεία, πληροφορίες και λογαριασμούς. Σημειώνεται ότι, με βάση την εν λόγω Οδηγία, τα παραλαμβάνοντα ασφαλιστικά σχέδια πρέπει να πληρούν τους ειδικούς όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται σε αυτή με σκοπό τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των επηρεαζόμενων μελών επί ίσοις όροις, ώστε να επιτραπεί η μεταφορά.
Εφόσον η αίτηση για την μεταφορά των υποχρεώσεων και των σχετικών με αυτές περιουσιακών στοιχείων του μεταφερόμενου ταμείου προνοίας εγκριθεί, αμέσως μόλις η μεταφορά ολοκληρωθεί, την εποπτεία και τον έλεγχο του παραλαμβάνοντος ασφαλιστικού σχεδίου, το οποίο συνδέεται με σχετικές ασφαλιστικές συμβάσεις οι οποίες εμπίπτουν στον Κλάδο VII των Ασφαλίσεων Ζωής, αναλαμβάνει ο Έφορος Ασφαλίσεων.
Ο Έφορος Ασφαλίσεων, έχει και αυτός τις δικές του εξουσίες και αρμοδιότητες, με βάση την Ασφαλιστική Νομοθεσία, για τον έλεγχο των εργασιών και των υποχρεώσεων, οι οποίες πηγάζουν από τις εν λόγω ασφαλιστικές συμβάσεις, με απώτερο στόχο την προστασία των ασφαλισμένων».
Επαφές με άλλα κράτη
Επιπρόσθετα, όπως μας αναφέρθηκε, πέραν του εποπτικού πλαισίου, κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης που έγινε σε σχέση με τις Οδηγίες του Εφόρου ΙΕΣΠ για τις μεταφορές, οι συντεχνίες ήγειραν και την ανάγκη για ρύθμιση του δικαιώματος αντίστροφης μεταφοράς, δηλαδή της μεταφοράς από ένα ασφαλιστικό σχέδιο σε ταμείο προνοίας. Για αυτό τον σκοπό προστέθηκε ειδική πρόνοια στην εν λόγω Οδηγία, σύμφωνα με την οποία, η μεταφορά ταμείου προνοίας, πλήρως ή εν μέρει, σε σχέδιο ασφαλιστικής επιχείρησης, επιτρέπεται εφόσον πληρούνται οι ειδικοί όροι και προϋποθέσεις που καθορίζονται σε αυτήν. Ένας από τους ειδικούς όρους αφορά την πρόβλεψη της δυνατότητας στη συμφωνία μεταφοράς (και συνεπώς στους όρους της ασφαλιστικής σύμβασης) για την πραγματοποίηση «αντίστροφης» μεταφοράς. Βάσει της δυνατότητας αυτής το παραλαμβάνον σχέδιο της ασφαλιστικής επιχείρησης θα πρέπει να παρέχει στα μεταφερθέντα σε αυτό μέλη το δικαίωμα για μερική ή πλήρη ρευστοποίηση των σωρευμένων συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων, με αποκλειστικό σκοπό τη μεταφορά τους από το παραλαμβάνον ασφαλιστικό σχέδιο σε ταμείο προνοίας, ακολουθώντας ανάλογες διαδικασίες και τρόπο μεταφοράς, με αυτές που καθορίζονται στην εν λόγω Οδηγία.
Ο κ. Ζαχαριάδης, τονίζει εξάλλου ότι μέσω των προνοιών και ρυθμίσεων που συμπεριλήφθησαν στην εν λόγω Οδηγία, διασφαλίζεται και το κατά το προσυμβατικό στάδιο και την διαδικασία λήψης απόφασης για την επιλογή παραλαμβάνοντος ταμείου ή/και ασφαλιστικού σχεδίου, η Διαχειριστική Επιτροπή του ταμείου θα παρέχει επαρκή, κατάλληλη και συγκρίσιμη πληροφόρηση στα επηρεαζόμενα μέλη και την χρηματοδοτούσα του ταμείου επιχείρηση, ούτως ώστε αυτά να μπορούν να λαμβάνουν μια ενημερωμένη απόφαση και να καταλήγουν στην καταλληλότερη για την περίπτωση τους επιλογή ή επιλογές. Τέλος, όπως μας ανέφερε ο γδ του υπουργείου Εργασίας «οι δύο εμπλεκόμενες εποπτικές αρχές, ανέλαβαν ήδη πρωτοβουλία, όπως διερευνήσουν με άλλα κράτη μέλη να τις ενημερώσουν για το πως έχουν ρυθμίσει ή σκοπεύουν να ρυθμίσουν διάφορα θέματα τα οποία εγείρουν οι εμπλεκόμενοι φορείς, και στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό, να προβούν σε περαιτέρω ανάλογες ρυθμίσεις των νομοθετικών πλαισίων και πρακτικών σε εθνικό επίπεδο».
Το νέο αυστηρότερο πλαίσιο διακυβέρνησης και οι προσπάθειες ενίσχυσης του Εφόρου
Για θωράκιση των ταμείων προνοίας γενικότερα ο γ.δ. του υπουργείου Εργασίας καταγράφει ως σημαντικότερο μέτρο προς αυτήν την κατεύθυνση τη μεταφορά στην εθνική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Οδηγίας IORP II, στις αρχές του 2020. Με τον νέο Νόμο εισάγεται ένα αυστηρότερο πλαίσιο για την διακυβέρνηση, από μέρους των Διαχειριστικών Επιτροπών, και για την εποπτεία των δραστηριοτήτων από μέρους του Εφόρου ΙΕΣΠ, στα οποία περιλαμβάνονται τα Ταμεία Προνοίας και τα Ταμεία Συντάξεων. Μεταξύ άλλων, το νέο πλαίσιο:
- (α) Εισάγει απαιτήσεις οι οποίες που ενισχύουν το πλαίσιο διακυβέρνησης των Ταμείων με περαιτέρω λειτουργίες, όπως η λειτουργίες διαχείρισης κινδύνων και εσωτερικών ελέγχων, και διαδικασίες, όπως η αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνων,
- (β) προσδίδει περαιτέρω έμφαση στην πληροφόρηση που λαμβάνουν τα υποψήφια μέλη, τα μέλη και οι δικαιούχοι ενός ΙΕΣΠ, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και της ενημερωμένης λήψης αποφάσεων από τα ενδιαφερόμενα μέρη,
- (γ) συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση των ΙΕΣΠ, με στόχο την αυξημένη προστασία των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των μελών και δικαιούχων, και
- (δ) εισάγει σημαντικές ρυθμίσεις όσον αφορά: i) την λήψη αποφάσεων για διάλυση, όπου αυτό θα επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση που η χρηματοδοτούσα επιχείρηση τερματίσει την λειτουργία της οριστικά, και ii) το δικαίωμα μεταφοράς συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων σε ατομικό επίπεδο μεταξύ ταμείων προνοίας ή από ταμείο προνοίας σε σχέδιο ασφαλιστικής επιχείρησης, καθώς και την μεταφορά συνταξιοδοτικού σχεδίου πλήρως ή εν μέρει μεταξύ ταμείων προνοίας ή προς και από σχεδίων ασφαλιστικής επιχείρησης,
Όσον αφορά το δικαίωμα μεταφοράς, αυτό ενισχύθηκε περαιτέρω με τις δύο Οδηγίες που εκδόθηκαν πρόσφατα από τον Έφορο ΙΕΣΠ. Οι πιο πάνω ρυθμίσεις σε σχέση με τη λήψη απόφασης για διάλυση και τις μεταφορές, αποτελούν πολύ σημαντικά μέτρα τα οποία συμβάλλουν μεταξύ άλλων σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας στην διατήρηση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των μελών ούτως ώστε αυτά να λαμβάνονται στην αφυπηρέτηση, και την ενίσχυση των συνταξιοδοτικών εισοδημάτων που θα λαμβάνονται μέσω του πρώτου πυλώνα του συνταξιοδοτικού συστήματος, στην δυνατότητα κινητικότητας των μελών και της μεταφοράς των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων από ένα ταμείο σε άλλο, όταν αλλάζουν εργοδότη ή όταν μεταφέρονται σε άλλη επιχείρηση του ίδιου εργοδότη και στη δυνατότητα συνένωσης μικρότερων ταμείων σε μεγαλύτερα, με στόχο τη μείωση των εξόδων που συνεπάγονται από τις αυξημένες υποχρεώσεις που επιβάλλει η Νομοθεσία. Σύμφωνα με τον γδ του υπουργείου Εργασίας πέραν της βελτίωσης του νομοθετικού πλαισίου, γίνονται προσπάθειες και για ενίσχυση του Εφόρου ΙΕΣΠ με εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό με ειδικούς εμπειρογνώμονες και με λειτουργούς με ειδική τεχνογνωσία στα θέματα της προληπτικής εποπτείας, με σκοπό την ενίσχυση του κώδικα εποπτικού ελέγχου, των διαδικασιών και των ελεγκτικών μηχανισμών, ώστε να προστατευθούν τα ίδια τα Ταμεία Προνοίας και τα μέλη τους ακόμη περισσότερο.
Πηγή: Insider